Họa sĩ Văn Giáo và tác phẩm “Bác Hồ về thăm Hưng Yên” (1958) Họa sĩ Văn Giáo (1916 – 1996) là một trong những gương mặt tiêu biểu của mỹ thuật cách mạng Việt Nam, với sự nghiệp gắn bó sâu sắc cùng những trang sử hiện đại của dân tộc. Suốt hơn nửa thế kỷ sáng tác, ông đã để lại một kho tàng tranh đồ sộ, từ ký họa chiến dịch Biên giới (1950), Đồng bằng Trung du (1952), chiến thắng Điện Biên Phủ (1954) đến những bức tranh khắc họa công cuộc kiến thiết sau hòa bình.
Trong suốt hành trình nghệ thuật, bên cạnh đề tài phong cảnh và đời sống, Văn Giáo dành hơn 30 năm miệt mài sáng tác về Chủ tịch Hồ Chí Minh – đề tài mà ông trìu mến gọi là “Bác Hồ – một tình yêu bao la”. Khởi nguồn từ tháng 10/1945 khi ông được đến Bắc Bộ Phủ vẽ Bác trong 10 ngày, hình ảnh giản dị và lời căn dặn ân cần của Người đã trở thành mạch cảm hứng bất tận. Về sau, ông theo chân Bác đến nhiều địa phương, ghi lại những khoảnh khắc đặc biệt, trong đó có chuyến thăm Hưng Yên năm 1958.
Năm 1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hai lần về thăm Hưng Yên. Lần thứ ba (05/01/1958), sau khi làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bác nói chuyện với cán bộ và nhân dân về công tác chống hạn, phát triển sản xuất. Chiều cùng ngày, Bác đến thăm đồng bào Tiên Lữ và Phố Giác, để lại lời căn dặn giản dị mà sâu sắc: “Phấn đấu để đời sống sung sướng muôn đời.”
Lần thứ tư (03/7/1958), Bác dự Đại hội thi đua sản xuất vụ mùa giỏi, động viên toàn tỉnh quyết tâm chống hạn và trao Huy hiệu cho các đơn vị đạt thành tích xuất sắc.
Tác phẩm “Bác Hồ về thăm Hưng Yên” (bột màu, khổ 62 x 92 cm) tái hiện khoảnh khắc đầy xúc động trong một chuyến thăm như vậy. Bác Hồ, với bộ quần áo nâu mộc mạc và chiếc mũ cối quen thuộc, đứng trên bục gỗ nhỏ giữa không gian đồng quê rộng mở, nền trời xanh điểm sắc cờ đỏ sao vàng rực rỡ. Chung quanh Bác là vòng vây đông đảo của các tầng lớp nhân dân: cán bộ, chiến sĩ, phụ nữ, thanh niên, các em thiếu nhi. Từng ánh mắt, nụ cười đều hướng về Người với niềm kính yêu và tin tưởng.
Các chi tiết đời thường được khắc họa sinh động: em nhỏ ôm chiếc nón, bé gái đội mũ rộng vành, phụ nữ tay bưng mâm bánh, nam thanh niên trong trang phục lao động, bộ đội với màu áo xanh… Tất cả hòa vào một tổng thể náo nức như ngày hội.
Bố cục nhiều lớp nhân vật liên hoàn tạo chiều sâu, dẫn dắt mắt người xem từ tiền cảnh đến trung cảnh và hậu cảnh. Ánh sáng ấm áp, tông màu bột màu dịu nhẹ kết hợp với nét cọ mộc mạc tạo cảm giác gần gũi, chân thực. Bức tranh vừa ghi lại trung thành sự kiện lịch sử, vừa chứa đựng chất thơ trữ tình – đặc trưng bút pháp của Văn Giáo.
Tác phẩm không chỉ khắc họa chân dung vị lãnh tụ kính yêu giữa đời sống lao động, mà còn chuyển tải tình cảm sâu nặng của nhân dân miền Bắc với Bác trong những năm đầu xây dựng đất nước sau hòa bình.
Trong dòng chảy mỹ thuật cách mạng, “Bác Hồ về thăm Hưng Yên” là một minh chứng rõ nét cho cách hội họa có thể trở thành tư liệu lịch sử quý giá. Bức tranh không chỉ lưu giữ ký ức về một chuyến thăm, mà còn phản ánh tư tưởng “lấy dân làm gốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh – nơi hình ảnh lãnh tụ và nhân dân gắn bó khăng khít, đồng hành vì mục tiêu chung.
Maison Indochine Hanoi
