Sáng tác năm 1936, tác phẩm được thể hiện trên chất liệu lụa bằng mực và màu, kích thước 45,5 x 59 cm, có chữ ký và niên đại ở góc dưới bên phải. Phía góc dưới bên trái xuất hiện một số ký tự Hán với nội dung “Âm vang ngân khúc, hòa điệu lòng người” cùng triện đỏ của tác giả. Tranh khắc họa không gian nội thất ấm áp của Việt Nam đầu thế kỷ 20, nơi hai thiếu nữ duyên dáng ngồi trên sàn gỗ, đắm mình trong âm nhạc truyền thống: người mặc áo dài vàng nhẹ nghiêng đầu, đôi tay nâng cây đàn nguyệt (đàn kìm) với dáng tròn và cần dài, đang gảy những phím đàn; phía sau, thiếu nữ áo dài xanh thẫm tập trung kéo cây đàn nhị với thân nhỏ, cần mảnh và vĩ đàn uyển chuyển. Nền tranh mở ra khung cửa sổ với cành đào nở hoa, gợi hơi thở mùa xuân, cùng bình địa lan ở góc phải làm mềm bố cục. Bút pháp tinh tế, gam màu nhẹ nhàng và ánh sáng ấm áp khiến từng chi tiết – từ gương mặt, dáng tay đến dây đàn – đều toát lên vẻ thanh tao, yên bình.
Tôn Thất Đào sinh ngày 15/10/1910 tại làng Phú Cát, Huế, trong một gia đình hoàng tộc có truyền thống Nho học và nghệ thuật. Cha ông, cụ Tôn Thất Tu, là quan chức Nam triều; ông nội là Tôn Thất Loan – Thượng thư Bộ Binh. Môi trường văn hóa – nghệ thuật này đã nuôi dưỡng niềm đam mê hội họa của ông từ nhỏ.
Năm 1932, ông thi đỗ vào Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, theo học khoa Hội họa và Trang trí (khóa VIII, 1932–1937), cùng thế hệ họa sĩ tài danh như Lương Xuân Nhị, Đỗ Đình Hiệp, Nguyễn Văn Khanh, Nguyễn Thị Nhung, Nguyễn Văn Thâu, Nguyễn Văn Thiệu và Lê Yên. Ông được đào tạo và truyền cảm hứng bởi những bậc thầy như Victor Tardieu, Joseph Inguimberty, L. Roger, Georges Khánh và Nam Sơn. Đây là giai đoạn đánh dấu bước chuyển từ nền tảng hội họa cơ bản sang việc rèn luyện kỹ thuật, khám phá phong cách đa dạng và kết hợp chất liệu truyền thống với phương pháp hàn lâm phương Tây.
Sau khi tốt nghiệp năm 1937, Tôn Thất Đào trở về Huế, giảng dạy tại nhiều trường trung học danh tiếng như Khải Định, Quốc Học, Đồng Khánh, Tín Đức, Kỹ thuật và Kiểu Mẫu Huế. Năm 1957, ông được bổ nhiệm làm Giám đốc Trường Cao đẳng Mỹ thuật Huế – nay là Đại học Nghệ thuật, Đại học Huế – giữ vai trò định hình chương trình đào tạo, chuẩn hóa thời gian học bốn năm và tổ chức thi tốt nghiệp nghiêm ngặt. Trong vai trò này, ông trở thành tấm gương mẫu mực về sự tận tâm, giúp nhiều thế hệ học trò bộc lộ tài năng và theo đuổi sự nghiệp nghệ thuật.
Trong suốt sự nghiệp, Tôn Thất Đào đã gặt hái nhiều giải thưởng quan trọng: Huy chương Vàng cuộc Đấu xảo Hội chợ Mỹ phẩm Huế (1938), Huy chương Long – Bội tinh (1942), Huy chương Kim Khánh (1943). Ngoài ra, ông còn nhận được nhiều văn bằng tại các cuộc triển lãm trong và ngoài nước. Một trong những vinh dự lớn nhất là năm 1941, ông được triều đình Bảo Đại mời vào Đại Nội để dạy hội họa cho Thái tử Bảo Long – dấu ấn đáng nhớ và khẳng định danh xưng “Họa sĩ Cung đình” mà giới mỹ thuật dành tặng.
Tác phẩm “Musicians” là minh chứng rõ nét cho khả năng kết hợp giữa bút pháp tinh tế, chất liệu truyền thống và tinh thần thẩm mỹ hiện đại của Tôn Thất Đào. Thành công vang dội của bức tranh tại Sotheby’s Hong Kong không chỉ khẳng định giá trị nghệ thuật bền vững của tác phẩm, mà còn góp phần tôn vinh di sản hội họa Đông Dương trên thị trường quốc tế.
Maison Indochine Hanoi
